Cmentarz Zasłużonych na Pęksowym Brzyzku
Jeśli chcesz zbliżyć się do dziejów Podhala, powinieneś odwiedzić Cmentarz Zasłużonych na Pęksowym Brzysku. Jest to miejsce zasługujące na uwagę ze względu na swoje ciekawe dzieje i istotne znaczenie dla miejscowej historii.
Bogata historia Cmentarza Zasłużonych w Zakopanem
Miejsce to jest ściśle związane z osobą Józefa Stolarczyka, żyjącego w latach 1816-1893. Był to świetny, polski taternik i jednocześnie pierwszy proboszcz Zakopanego. Cieszył się wielkim szacunkiem wśród miejscowych. Założył pierwszą szkołę w Zakopanem i odpowiadał za przebudowę kościoła z drewnianego w murowany. To właśnie za jego sprawą powstał także cmentarz przy ulicy Kościeliskiej. Był to pierwszy cmentarz w Zakopanem. Ks. Józef Stolarczyk stworzył go w 1851 r. tuż przy Kościele pod wezwaniem św. Klemensa, który był w trakcie rozbudowy. Ziemię pod budowę cmentarza podarował Kościołowi Jan Pęksa i to od jego nazwiska pochodzi pierwszy człon popularnej dziś nazwy tego miejsca. Słowo „brzyz” oznacza po prostu urwisko nad potokiem.
Zabytek warty uwagi
Cmentarz przy ul. Kościelskiej już w 1931 r. doczekał się wpisania do rejestru zabytków. Pochówek w tym miejscu przysługiwał tylko osobom zasłużonym dla regionu. Pozostałe pogrzeby, odbywają się od tego czasu na cmentarzu przy ul. Nowotarskiej, stworzonym w 1908 r. Przechadzając się po Cmentarzu Zasłużonych, można podziwiać wiele dzieł miejscowej sztuki. Pierwotna brama cmentarza została zaprojektowana przez Stanisława Witkiewicza, który został później pochowany na Pęksowym Brzysku. W centrum cmentarza znajduje się krzyż, ufundowany po masakrach, dokonanych przez Rosjan w Wilnie oraz w Warszawie w 1861 r. Na Cmentarzu Zasłużonych znajduje się także wiele płaskorzeźb oraz wyjątkowych nagrobków. Wśród nich można zobaczyć zdobione kapliczki, krzyże góralskie z podhalańskimi motywami, tworzone nie tylko z drewna, ale także z metalu, kamienia lub malowane na szkle.
Warto odwiedzić to miejsce, zarówno ze względu historyczne, jak i artystyczne.